Wat is een rookverslaving?
Roken is een echte verslaving. Nicotine is hiervoor verantwoordelijk. Deze stof zorgt ervoor dat je je goed voelt als je rookt. Als je een sigaret opsteekt, bereikt nicotine je hersenen binnen de tien seconden. Je raakt al snel gewend aan een bepaalde hoeveelheid nicotine in je bloed. Wanneer het nicotinegehalte in je bloed daalt, zorgt dit voor ontwenningsverschijnselen zoals o.a. het snakken naar sigaretten, geïrriteerdheid, concentratiestoornissen enz..
Lees meer
Lees minder
Waarom stoppen met roken?
We weten natuurlijk al lang dat roken ongezond is, zowel voor de roker zelf als voor de mensen om hem/haar heen. Tabaksrook bevat namelijk meer dan 3000 schadelijke stoffen waarvan er 43 kankerverwekkend zijn!
De gevolgen van tabaksverslaving zijn dan ook niet te overzien:
- Aandoeningen van de luchtwegen zoals astma, chronische bronchitis en longemfyseem
- Ernstige hart-en vaatziekten zoals beroerte, bloedvatvernauwing en hartinfarct
- Een enorm verhoogd risico op longkanker en andere kankers zoals slokdarmkanker, mond-en keelkanker, pancreaskanker enz. Voor longkanker en neus- keel- en mondkankers zijn de risico's voor een passief roker evengroot als voor de roker zelf!
- Sexuele problemen:
Door het roken kan de vruchtbaarheid sterk dalen.
Mannen krijgen sneller te kampen met erectieproblemen.
Bij vrouwen kan de menopauze vervroegd intreden.
- Mensen in de omgeving waar gerookt wordt, worden telkens ongewild aan dezelfde risicofactoren blootgesteld! Passief roken is nog schadelijker als men aanvankelijk dacht. Vooral kinderen zijn extra gevoelig voor de verschillende toxische stoffen aanwezig in tabaksrook.
- Als je de pil neemt en rookt, heb je veel meer kans op een thrombose of een bloedklontertje.
- Als een zwangere vrouw rookt of meerookt (passief roken), kan dit ernstige gevolgen hebben voor de baby. Denken we maar aan vroeggeboortes, lichtgewicht baby's en andere risico's. Zwangere vrouwen en hun partners genieten een tegemoetkoming als ze beslissen om te stoppen met roken. Het RIZIV voorziet voor zwangere vrouwen een tussenkomst 30 euro per consultatie; dit gedurende de ganse zwangerschap met een maximum van 8 consultaties per zwangerschap. De tussenkomst geldt enkel, wanneer de rookstop-begeleiding gebeurt door een arts of een erkend tabakoloog. Een tabakoloog is een gezondheidswerker die er speciaal toe opgeleid is mensen te begeleiden in het stoppen met roken. Een lijst van erkende tabakologen in uw buurt vindt u hier terug. Op de website van gezondzwangerworden kun je heel wat nuttige informatie vinden.
Met alle vragen over stoppen met roken kan je terecht op de lijn TABAKSTOP 0800/111 00 of op hun website.
Laat je vooral niet ontmoedigen door te denken: "Ik rook nu zolang dat stoppen toch geen zin meer heeft". Vanaf de eerste momenten dat je gestopt bent begint het lichaam de schade, die door de jaren roken werd veroorzaakt, te herstellen. Zo is al:
- na 24u het risico op een hartaanval gedaald;
- na 1 jaar het risico op hartziekten de helft lager dan bij een roker die niet gestopt zou zijn;
- na 10 jaar het risico op longkanker tot de helft teruggebracht;
- na 15 jaar het risico op beroerte even laag als bij wie nooit gerookt heeft.
Daarnaast zijn er nog een aantal ongemakken die rokers dagelijks ervaren:
- een slechte lichamelijke conditie die problemen geeft bij sporten, stoeien met de kinderen, trap oplopen, enz.;
- nicotine-aanslag op vingers, tanden, plafond, gordijnen, enz.;
- tandvleesproblemen;
- ongewilde hoestbuien - naar rook stinkende kleren;
- partners, kinderen, collega's en vrienden die last hebben van de rook;
- de zorg om voldoende voorraad te hebben;
- er is steeds minder gelegenheid om te roken: verbod op openbare plaatsen, op de werkplek, en in de restaurants;
- een zeer dure aangelegenheid.
Lees meer
Lees minder
Wat kan ik er zelf aan doen?
Stoppen met roken is moeilijk. Daarom is het heel belangrijk dat u dit goed voorbereidt. Om uw kans op slagen te verhogen, moet u enkele belangrijke dingen evalueren:
Je motivatie: ga voor jezelf na welke voordelen stoppen met roken voor je meebrengt. Als je twijfelt, praat er dan eens over met je arts, apotheker of met mensen die gestopt zijn. Je zult merken dat iedereen blij is van zijn/haar rookgewoonte verlost te zijn.
Je nicotineverslaving: ga voorjezelf na hoeveel je rookt, waarom je rookt, wanneer je rookt , in wiens gezelschap je rookt en of er situaties zijn waarin je altijd rookt. Stel bijvoorbeeld gedurende één week een dagboek op, zonder je gewoonte te wijzigen. Hoe beter je inzicht hebt in je rookgedrag, des te gemakkelijker zal je een strategie kunnen bepalen om het roken af te leren.
Enkele voorbeelden: Steekt je altijd een sigaret op bij een tas koffie, probeer dan eens frisdrank. Steekt je altijd een sigaret op bij het telefoneren, neem dan bvb pen en papier in de hand. Steek je altijd een sigaret op bij cafébezoek, drink dan bvb geen alcoholische drank. Alcohol en roken gaan immers dikwijls samen. De momenten waarop je het meeste rookt, ben je het kwetsbaarst.
Je moet dus een strategie zien te vinden om juist dan de verleiding te kunnen weerstaan. Roken is een aangeleerde gewoonte, en alhoewel stoppen met roken moeilijk is, kan wat aangeleerd is, ook altijd weer afgeleerd worden.
Denk ook eens na over wat u moeilijk vindt aan stoppen. Zo heb je van tevoren de moeilijke situaties (bijvoorbeeld op café) reeds doordacht. Je komt dan minder snel voor verrassingen te staan tijdens het stoppen.
Nicotine-vervangmiddelen kunnen je misschien helpen de verleiding te weerstaan. Light sigaretten zijn ook geen alternatief, want u zal dan dieper inhaleren om toch uw nicotine binnen te krijgen.
Eens je hebt beslist dat je wil stoppen, kan je beginnen met het uitkiezen van een stopdatum.
Kies een gunstig tijdstip, wanneer je niet teveel aan je hoofd hebt en er toch voldoende afleiding is. Neem ongeveer twee weken de tijd om je voor te bereiden op je finale stopdatum.
Stop dan in één keer. Uit onderzoek blijkt dat mensen die in één keer stoppen een veel grotere slaagkans hebben dan degenen die langzaam minderen.
Geef deze ook door aan je vrienden en familie. Zij kunnen je dan helpen. Ze weten dat je last hebt van het stoppen en zullen er begrip voor hebben als je wat sneller geïrriteerd bent.
Wat je nog kan doen voor je stopdatum nadert:
- Zorg dat er geen sigaretten, aanstekers of asbakken meer in huis zijn voor de stopdag. Anders maakt u het uzelf onnodig moeilijk.
- Vermijd stress. In zulke situaties, greep u vóór het stoppen met roken waarschijnlijk automatisch naar uw sigaret.
- Vermijd alcohol. Alcohol en roken gaan bij een roker vaak samen. Het drinken van alcohol is dan met het roken verbonden geraakt en kan het verlangen naar roken oproepen.
- Zoek aan de hand van het lijstje (dagboek) van alle mogelijke momenten waarbij je naar een sigaret verlangt, naar alternatieven. Bedenk dan wat je voortaan kunt doen in plaats van te roken, bvb iemand opbellen, bij iemand op bezoek gaan...
Als u nog maar net gestopt bent, zal je vaak nog zin krijgen om te roken. Zulke momenten duren meestal niet langer dan enkele minuten. Je kunt het vergelijken met een golf: hij komt op, bereikt zijn hoogtepunt en ebt weg. Na verloop van tijd worden de periodes tussen de momenten waarop je zin hebt om te roken steeds groter. De zin in roken neemt dus af.
Het komt erop aan die momenten goed door te komen en dit lukt het best door met trucs de aandacht af te leiden.
- Doe iets anders als u trek krijgt in een sigaret.
- Bel iemand op, maak een wandelingetje, onderneem iets..
- Eet een stuk fruit, drink een glas water, zucht een paar maal diep en houdt even de adem in, voordat je weer langzaam uitblaast, alsof je inhaleert.
- Concentreer je op een taak die je volledige aandacht vereist.
- Denk vooral niet: "Eentje maakt niet uit" of "Ik heb er wel één verdiend." Probeer die negatieve gedachten te vermijden en stel positieve gedachten in de plaats: "Ik heb het roken niet nodig om in een betere stemming te komen" of " Ik rook nu al zoveel dagen/ weken niet, dat wil ik volhouden."
- Mijd in het begin moeilijke situaties door zo weinig mogelijk te vertoeven in een omgeving waar gerookt wordt.
- Beloon uzelf! Een beloning geeft iets extra positiefs aan het niet-roken. Geef jezelf ook regelmatig een compliment. Je hebt alle reden om heel trots op jezelf te zijn.
- Blijf alert. Een gewaarschuwd mens telt voor twee!
- Leef van dag tot dag. Zeg tegen jezelf: "Vandaag rook ik niet!" Maak je nog geen zorgen over morgen.
| De Tabak Stop Lijn is een gratis telefoonnummer voor informatie en advies over stoppen met roken: 0800 111 00. Surf ook eens naar hun website. |
Lees meer
Lees minder
Wat kan mijn apotheker voor mij doen?
De lichamelijke ontwenningsverschijnselen van het stoppen met roken kan je onderdrukken met nicotinevervangende geneesmiddelen. Deze geven nicotine (dit is de stof die verantwoordelijk is voor de verslaving) vrij aan het lichaam. De nicotine werkt in op de nicotine-receptoren (een soort van ontvangertjes) in ons lichaam zoals sigaretten ook doen. Op deze manier verminderen deze geneesmiddelen de ontwenningsverschijnselen. Ze worden meestal in een stappenplan toegepast. Zo vermindert de toegediende nicotine stap voor stap. Hierdoor daalt het aantal nicotine-receptoren geleidelijk en heb je steeds minder behoefte aan nicotine en een sigaret.
De nicotine-bevattende geneesmiddelen zijn verkrijgbaar in verschillende vormen.
- Er bestaan nicotine-pleisters die gedurende zestien of vierentwintig uur nicotine vrijgeven. De pleisters zijn het meest geschikt voor de zwaardere rokers, die reeds binnen het eerste half uur na het opstaan, roken. Ze onderdrukken het continue verlangen naar sigaretten, dat voortdurend op de achtergrond blijft, maar niet het ogenblikkelijke "snakken" naar sigaretten.
Hiervoor zijn de zuigtabletten, smelttabletten voor onder tong en kauwgummen meer geschikt. (Deze kunnen ook tot in zekere mate gecombineerd worden.)
De 16-uurs pleisters om te stoppen met roken kunnen een oplossing bieden indien er slapeloosheid optreedt met de 24-uurs pleisters.
- De nicotine-bevattende zuigtabletten of smelttabletten voor onder de tong, kauwgummen, en inhaler nemen het onmiddellijke verlangen om te roken weg.
Als je echter last krijgt van de hik, maagzuur of irritatie van de keel door zuig- of smelttableten, inhaler of kauwgummen, schakel je best over op pleisters.
Voor verstokte rokers zijn enkel de zuig- of smelttabletten, inhaler of kauwgummen vaak niet voldoende om het het continue verlangen weg te nemen.
Tot slot kan de arts geneesmiddelen voorschrijven (niet op basis van nicotine) die de ontwenningsverschijnselen en het verlangen en het plezier van roken kunnen verminderen.
Lees meer
Lees minder
Problemen bij het stoppen met roken?
Roken is verslavend. Je raakt gewend aan een bepaalde hoeveelheid nicotine (lichamelijke afhankelijkheid) en aan de gewoonte te roken (geestelijke afhankelijkheid). Als je aan een sigaret trekt, wordt na 10 seconden een hoeveelheid nicotine aan de hersenen afgeleverd. Je hersenen gaan zich echter snel aanpassen door de nicotine-receptoren te vermeerderen. Dit zal tot gevolg hebben dat je meer sigaretten nodig hebt om dezelfde effecten te voelen. Light sigaretten zijn bovendien een fabeltje. Je zal gewoon dieper inhaleren om toch aan je nicotine te geraken. Rook je minstens 10 sigaretten per dag, en rook je je eerste sigaret binnen het half uur nadat je bent opgestaan, dan is de kans groot dat je verslaafd bent.
De lichamelijke afhankelijkheid veroorzaakt bij stoppen met roken ontwenningsverschijnselen zoals angst, nervositeit, concentratiestoornissen, hoofdpijn, slaapstoornissen, verstopping en een verhoogde eetlust. De meeste van deze symptomen verdwijnen reeds 72 uren na de rookstop. Het is ook deze afhankelijkheid die rokers een sigaret doen opsteken als ze daar eigenlijk zelfs geen zin in hebben.
De geestelijke afhankelijkheid is minder zichtbaar, maar moeilijker te overwinnen. Nicotine werkt in op dat deel van de hersenen dat de emoties regelt. Er is de tabak als genotsproduct, innig verbonden met de prettige momenten van het leven. Er is de tabak als gewoonte, de sigaret die automatisch opgestoken wordt bij een glas wijn of een kop koffie. En dan is er nog de tabak als steun en toeverlaat: de sigaret die opgestoken wordt bij verdriet, vermoeidheid, stress.
Evolueer zelf je nicotineverslaving
Ook de angst om te verdikken, kan een reden zijn om niet te stoppen, ten onrechte nochtans: het klopt dat nicotine het energieverbruik verhoogt en de eetlust vermindert. Bij degenen die stoppen zal de stofwisseling terug normaliseren, het geur-en smaakvermogen zal verbeteren. De meeste ex-rokers komen gemiddeld 2 à 3 kg bij. Een beetje meer lichaamsbeweging, 'gezonde' tussendoortjes en niet 'te vetrijk' en 'te suikerrijk' eten voorkomen gewichtstoename. Soms is het nuttig om een diëtiste te raadplegen.
De angst om weer eens te mislukken, maakt het moeilijker om te geloven dat men kan stoppen. Weinig ex-rokers zijn met een eerste poging in hun opzet geslaagd. Wees niet ontmoedigd in geval van mislukking. Laat elke mislukking een leermoment zijn voor een nieuwe poging!
Een wijs Chinees gezegde luidt:
Geef mij kalmte om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen,
Geef mij moed om te veranderen wat ik kan veranderen,
Geef mij wijsheid om tussen deze twee onderscheid te maken. |
Lees meer
Lees minder
Adviezen om het vol te houden
Blijf waakzaam!
Op onverwachte momenten kan je plots opnieuw naar een sigaret verlangen, blijf daarom opletten. Zorg dat je een paar alternatieven voor roken hebt bedacht. In plaats van roken kan je bijvoorbeeld diep ademhalen, tegen jezelf praten, een wandelingetje maken, een glas water halen, naar toilet gaan, iemand opbellen... Zorg dat je steeds een antwoord hebt wanneer men je een sigaret aanbiedt. Leg uit dat je gestopt bent en dus niet meer wil roken. Sta op je stuk. Probeer indien nodig van onderwerp te veranderen. Pas op met alcohol: onder invloed van alcohol is het immers moeilijk om nee te zeggen tegen roken. Als je toch een onweerstaanbaree drang hebt om te roken, probeer het roken dan vijf minuten uit te stellen. Ga ondertussen iets doen om jezelf af te leiden. Loop naar buiten, doe wat ontspanningsoefeningen, maak een praatje tegen iemand... Op deze manier kan je de zwakke momenten leren te overbruggen. Ook als je al lang gestopt bent, kunnen ingrijpende of spannende (zowel aangename als vervelende) gebeurtenissen de behoefte aan een sigaret/pijp weer oproepen. Het is belangrijk dat je deze situaties herkent. Probeer op zo'n moment met anderen te praten over wat je meemaakt en voelt. Dat lucht op. Anderen kunnen je steunen en afleiden zodat je door het moeilijke moment komt. Maak daarover goede afspraken.
Positief denken
Blijf positief denken : bijvoorbeeld "Nee ik heb het roken niet nodig om in een betere stemming te komen" of "ik rook nou al zoveel dagen/weken niet, dat wil ik volhouden." Geef jezelf regelmatig een compliment omdat je nog steeds niet rookt. Bedenk een leuke beloning voor jezelf (iets leuk kopen, een vrije dag, een bioscoopbezoekje...) Om te voorkomen dat je weer gaat roken, kan je het beste nooit meer een sigaret opsteken. Denk niet : "Eentje maakt niet uit" of "Ik heb er wel een verdiend" of " Eens kijken of ik het nog lekker vind". Je maakt het je op deze manier onnodig moeilijk.
Toch weer gerookt
Wanneer je in een zwak moment toch een sigaret opsteekt, rook deze dan niet op. Druk hem uit. Ook als je al meerdere sigaretten hebt gerookt, is het zonde om je stoppoging af te breken. Geef niet te snel op, maar praat erover. Denk niet meteen dat je inspanningen voor niets zijn geweest. Vraag jezelf af waarom het mis ging. Was je op de situatie voorbereid ? Wat kan je doen als een dergelijke situatie opnieuw optreedt ? Bedenk vooraf een handige afleiding. Zet je redenen om te stoppen nog eens op een rij. Sta erbij stil dat het niet-roken je al voordelen heeft opgeleverd: je ziet er beter uit, je ruikt en proeft meer, je conditie en gezondheid zijn verbeterd.
Je kan het leren
Gewoontes zijn moeilijk te veranderen. Toch is het de moeite waard om nieuwe gewoontes aan te leren. Als je het drie maanden weet vol te houden, is de kans groot dat je het ook een jaar volhoudt. Zet dus alles op alles om die drie maanden te halen. Daarna kan de trek in een sigaret nog wel eens terugkomen, maar je hebt inmiddels geleerd om ermee om te gaan. Na verloop van tijd wordt het steeds makkelijker en prettiger om zonder roken te leven.
Terugval
Als je telkens opnieuw terugvalt of merkt dat je weer elke dag rookt, kan je je stoppoging als mislukt beschouwen. Laat het hier dan niet bij zitten en probeer opnieuw te stoppen. Stel het niet uit, want dat is zonde van de tijd. Leg een nieuwe stopdatum vast in de nabije toekomst. Kijk nog eens naar uw redenen om te stoppen, dan weet je waarom je wilt doorzetten. Vraag eventueel raad aan derden. Je zal zien dat de aanhouder wint.
Lees meer
Lees minder
Wanneer ga ik best naar de huisarts?
Raadpleeg je huisarts:
- indien je zwanger bent of borstvoeding geeft;
- indien je ooit een hartinfarct of beroerte hebt gehad;
- indien je angina pectoris (pijn in de borst, meestal bij inspanning) hebt;
- indien je lijdt aan hartritmestoornissen;
- indien je kauwgom wilt gebruiken, maar een ontsteking hebt aan keel of slokdarm;
- indien je pleisters wilt gebruiken, maar lijdt aan een chronische huidaandoening zoals eczeem of psoriasis;
- indien je jonger bent dan 18 jaar;
- indien het niet lukt met de nicotine-vervangmiddelen;
- indien je leverproblemen hebt;
- indien je een tumor van de bijnier hebt;
- indien je diabetes hebt en insuline gebruikt;
- indien je een maagzweer hebt;
- indien je hyperthyreoïdie hebt, dit is een sneller werkende schildklier;
- indien je bepaalde geneesmiddelen gebruikt zoals heparines (bloedstolling), theophylline (bij luchtwegaandoeningen), anti-aritmica en geneesmiddelen tegen angor, bepaalde tricyclische antidepressiva en neuroleptica, insuline (diabetes) of medicatie tegen maagzweren.
| STOPPEN MET ROKEN, DENK AAN JEZELF EN AAN DE MENSEN RONDOM JE! |
Lees meer
Lees minder
Stoppen met roken
Stoppen met roken is moeilijk. Daarom is het heel belangrijk dat je dit goed voorbereidt. Bedenk op voorhand wat voor jezelf de voordelen zijn van stoppen.
Denk ook eens na over wat je moeilijk vindt aan stoppen. Zo heb je van tevoren de moeilijke situaties (bijvoorbeeld op café) reeds doordacht. Je komt dan minder snel voor verrassingen te staan tijdens het stoppen.
- Vermijd stress. In zulke situaties, greep je vóór het stoppen met roken waarschijnlijk automatisch naar je sigaret.
- Vermijd alcohol. Alcohol en roken gaan bij een roker vaak samen. Het drinken van alcohol is dan met het roken verbonden geraakt en kan het verlangen naar roken oproepen.
- Zorg dat er geen sigaretten, aanstekers of asbakken meer in huis zijn als je stopt met roken. Anders maak je het jezelf onnodig moeilijk.
- Vermijd ruimtes waar gerookt wordt.
- Leg je stopdatum vast. Geef deze ook door aan je vrienden en familie. Zij kunnen je dan helpen. Ze weten dat je last hebt van het stoppen en hebben er begrip voor als je wat sneller geïrriteerd bent.
- Stop in één keer. Je hebt dan meer kans op succes. Als je een beetje blijft roken, blijft je lichaam gewend aan de nicotine. Je krijgt snel weer zin in een sigaret.
- Light sigaretten zijn ook geen alternatief, want ook in deze zit er uiteraard tabac.
Als je nog maar net gestopt bent, zul je vaak nog zin krijgen om te roken. Zulke momenten duren meestal niet langer dan enkele minuten. Je kunt het vergelijken met een golf: hij komt op, bereikt zijn hoogtepunt en ebt weg. Na verloop van tijd worden de periodes tussen de momenten waarop je zin hebt om te roken steeds groter. De zin in roken neemt dus af. Het komt erop aan die momenten goed door te komen en dit lukt het best door met trucs de aandacht af te leiden.
- Doe iets anders als je trek krijgt in een sigaret. Bel iemand op, maak een wandeling, onderneem iets. Eet een stuk fruit, drink een glas water, zucht een paar maal diep en houd even de adem in, voordat je weer langzaam uitblaast, alsof je inhaleert.
- Concentreer je op een taak die je volledige aandacht vereist.
- Denk vooral niet: "Eentje maakt niet uit" of "Ik heb er wel één verdiend." Probeer die negatieve gedachten te vermijden en stel positieve gedachten in de plaats: "Ik heb het roken niet nodig om in een betere stemming te komen" of " Ik rook nu al zoveel dagen/ weken niet, dat wil ik volhouden."
- Beloon jezelf! Een beloning geeft iets extra positiefs aan het niet-roken. Geef jezelf ook regelmatig een compliment. Je hebt alle reden om heel trots op jezelf te zijn.
- Blijf alert. Een gewaarschuwd mens telt voor twee!
- Leef van dag tot dag. Zeg tegen jezelf: "Vandaag rook ik niet!" Maak je nog geen zorgen over morgen.
- De Tabak Stop Lijn is een gratis telefoonnummer voor informatie en advies over stoppen met roken: 0800 111 00. Surf ook eens naar www.tabakstop.be.
Lees minder
Lees meer