Bij een TIA (transient ischemic attack), of een voorbijgaande beroerte, is de bloedstroom naar de hersenen tijdelijk verstoord. De hersenen zijn het regelcentrum van het lichaam, van waaruit allerlei lichaamsfuncties worden aangestuurd. Hiervoor hebben de hersenen voortdurend zuurstof en voedingsstoffen nodig, die via het bloed worden aangevoerd. De bloedtoevoer naar de hersenen verloopt via vier halsslagaders. Wanneer een halsslagader wordt afgesloten, krijgt een deel van de hersenen te weinig voedingsstoffen en zuurstof en vallen bepaalde lichaamsfuncties uit. Afhankelijk van het hersengedeelte dat wordt afgesloten, treden er symptomen, of uitvalverschijnselen, op:

• Dubbelzien of uitval zicht aan één of aan beide ogen;
• Wartaal spreken, niet uit woorden komen;
• Gevoelloosheid of zwakte aan één kant van het lichaam.
• Verlamming in het gezicht (scheve mond, hangend ooglid).
• Verslikken in eten of drinken.
• Evenwichtsverlies.
• Duizeligheid.

Bij een TIA wordt een halsslagader maar kort afgesloten en verdwijnen de symptomen meestal na enkele minuten. Soms houden de verschijnselen wat langer aan maar binnen maximum één dag zijn ze verdwenen. Er is geen blijvende schade aan de hersenen. Wanneer de symptomen na 24 uur niet verdwijnen, wordt er gesproken van een beroerte (CVA). Bij een beroerte treden dezelfde symptomen op maar wordt een halsslagader langere tijd afgesloten en is er wel blijvende hersenschade.

Een TIA komt voornamelijk voor bij personen boven de 65 jaar, waarbij mannen een groter risico hebben dan vrouwen. Hoewel er meestal geen blijvende beschadigingen zijn, moeten symptomen steeds ernstig genomen worden. Zonder behandeling krijgt ongeveer één op drie personen later een beroerte.

Lees meer

Lees minder

Een TIA is een gevolg van een verstoorde bloedtoevoer naar de hersenen. Atherosclerose speelt hierbij een belangrijke rol. Atherosclerose een proces waarbij er vetafzettingen (plaques) worden gevormd tegen de binnenwand van de bloedvaten in het lichaam. Bij het ouder worden neemt het aantal en de grootte van de plaques toe en raken de bloedvaten steeds meer vernauwd.  Een vernauwing van de halsslagaders op zichzelf zal niet leiden tot een TIA of een beroerte. Een plaque, in de halsslagader of elders in het lichaam, kan echter ook scheuren. Hierbij worden er bloedstolsels gevormd die via de bloedstroom worden meegevoerd. De bloedstolsels kunnen weer uiteenvallen of  kunnen in een (vernauwde) halsslagader blijven steken en zo de bloedtoevoer naar de hersenen blokkeren.

Plaquevorming treedt bij iedereen op maar een aantal risicofactoren versnellen het proces en verhogen zo ook het risico op een TIA:

• Roken;
• Hoge bloeddruk (hypertensie);
• Hoge cholesterol;
• Overgewicht;
• Diabetes;
• Erfelijkheid;
• Geslacht;
• Leeftijd.

De vorming van bloedstolsels kan ook het gevolg zijn van hartritmestoornissen. Hierbij worden er bloedstolsels gevormd in het hart die meegevoerd worden met de bloedstroom en vervolgens de bloedtoevoer naar de hersenen blokkeren.

Lees meer

Lees minder

Een TIA is in de meeste gevallen het  gevolg van atherosclerose, een normaal verouderingsproces dat niet gestopt kan worden. Je kan het proces van plaquevorming wel vertragen door een aantal risicofactoren aan te pakken. Op factoren zoals leeftijd, geslacht en erfelijkheid heb je geen invloed. Andere risicofactoren kan je wel beïnvloeden via een gezonde levensstijl.

Concrete maatregelen zijn:

• Stop met roken.
• Als je te zwaar bent, probeer dan af te vallen.
• Zorg voor voldoende lichaamsbeweging. Probeer minstens dertig minuten per dag te bewegen. Ga bijvoorbeeld wandelen, fietsen, zwemmen,… .
• Vermijd stress. Stress vergroot de kans op hart- en vaataandoeningen.
• Laat je begeleiden door een arts. Wanneer er medicatie wordt voorgeschreven (hoge bloeddruk, cholesterol,…), neem deze dan stipt in.
• Heb je diabetes, zorg er dan voor dat je je bloedsuiker onder controle houdt.
• Zorg voor een gezonde en gevarieerde voeding. Dit wil zeggen:
• Eet minstens 200g groenten en 2 tot 3 stukken fruit per dag.
• Eet voldoende vezels uit volkoren brood, volkoren pasta, bruine rijst, haver, ongesuikerde muesli, groenten, fruit,….
• Beperk de inname van verzadigde vetten zoals in vet vlees, vette vleeswaren, volle zuivelproducten, koekjes, chocolade, zoute snacks, harde margarine, gefrituurde etenswaren,… .
• Vermijd producten met veel cholesterol zoals eidooiers (maximum 2 per week), orgaanvlees (lever, nieren) en schaal- en schelpdieren (garnalen, mosselen,..).
• Zet 2x per week vis op het menu en kies daarbij 1x voor vette vis  (zalm, makreel, haring, sardienen,…).
• Wees matig met zout.
• Drink niet meer dan 2 glazen alcohol per dag.

Een combinatie van medicatie en een gezonde levensstijl  kan de kans op een nieuwe TIA of een beroerte sterk doen dalen.

Lees meer

Lees minder

Bij een TIA of een beroerte treden er plots klachten, of uitvalverschijnselen, op. Verwittig onmiddellijk de hulpdiensten bij volgende verschijnselen:

• Spreken van wartaal, niet goed uit woorden komen.
• Uitval zicht aan één of beide ogen of dubbelzien.
• Plots geen kracht meer hebben in een arm of been.
• Gezicht trekt plots scheef (hangend ooglid of mondhoek).
• Duizeligheid, verstoord evenwicht.

Wacht niet tot de klachten verdwijnen. Het kan ook een beroerte zijn en dan is een snelle behandeling van levensbelang. Hoe meer tijd er verloren gaat, hoe groter de hersenschade.
Wanneer je achteraf denkt dat je een TIA hebt gehad, neem je best meteen contact op met je arts. Zo kan je doorverwezen worden voor verder onderzoek en kan er eventueel een behandeling gestart worden. Behandeling verlaagt het risico op een nieuwe TIA of een beroerte. 

Lees meer

Lees minder

Duplex (doppler) onderzoek
Via dit onderzoek worden de bloedvaten in beeld gebracht en wordt de stroomsnelheid van het bloed gemeten. Tijdens het onderzoek wordt er een geleidende gel op de huid aangebracht. Vervolgens worden er via een echoscoop geluidsgolven uitgezonden. Het bloed dat door de slagaders stroomt zal de geluidsgolven weerkaatsen. De verandering in toonhoogte kan via een dopplerapparaat omgezet worden in beelden.

MRI
De halsslagaders worden in beeld gebracht met behulp van een magneetveld en radiogolven.

Angiografie
Er worden röntgenbeelden gemaakt van de halsslagaders.

CT-scan
Er worden röntgenbeelden gemaakt van de dwarsdoorsnede van de hersenen. Een TIA is niet altijd het gevolg van een vernauwing van de halsslagaders. Via dit onderzoek kunnen andere mogelijke oorzaken aangetoond worden.

Bij een sterke vernauwing van de halsslagaders, door atherosclerose, kan de arts een operatie (atherectomie) overwegen waarbij de plaque wordt weggehaald. Een andere mogelijke behandeling is dotteren. Hierbij wordt een leeg ballonnetje ingebracht en opgeblazen op de plaats van de vernauwing. Vervolgens wordt er ook een buisje (stent) ingebracht om het bloedvat open te houden.

Lees meer

Lees minder

Lees minder

Lees meer

De kans op een hart- en vaataandoeningen wordt verhoogd door een aantal risicofactoren. Op factoren zoals leeftijd, geslacht en erfelijkheid heeft u geen invloed. Andere risicofactoren kun je wel beïnvloeden via gezonde levensstijl. Concrete maatregelen zijn:

• Stop met roken. Bepaalde stoffen in sigarettenrook beschadigen de binnenwand van de bloedvaten, wat kan leiden tot atherosclerose. Roken verhoogt daarnaast de bloeddruk en heeft een ongunstig effect op het cholesterolgehalte.
• Indien je te zwaar bent, probeer dan af te vallen. Overgewicht heeft een schadelijk effect op de bloedvaten aangezien het vaak samengaat met een te hoge bloeddruk, een te hoog cholesterolgehalte en diabetes.
• Zorg voor voldoende lichaamsbeweging. Probeer minstens dertig minuten per dag te bewegen. Ga bijvoorbeeld wandelen, fietsen, zwemmen,… . Beweging verlaagt het gewicht en het cholesterolgehalte en heeft een gunstige invloed op de bloeddruk.
• Een hoge bloeddruk verhoogt de kans op een scheurtje in de wand van het bloedvat en vormt zo een grote risicofactor voor hart- en vaataandoeningen. Laat je bloeddruk regelmatige controleren. Wanneer er medicatie wordt voorgeschreven voor een hoge bloeddruk, neem deze dan stipt in.
• Overmatig cholesterol zet zich vast op de binnenkant van de bloedvaten (vorming plaques). Laat het cholesterolgehalte in je bloed controleren. Wanneer er medicatie wordt voorgeschreven voor een hoge cholesterol, neem deze dan stipt in.
• Heb je diabetes, zorg er dan voor dat je je bloedsuiker onder controle houdt. Een ontregeling van de bloedsuiker, leidt op termijn tot beschadiging van de bloedvaten.
• Vermijd stress. Stress verhoogt de kans op hart- en vaataandoeningen.
• Zorg voor een gezonde en gevarieerde voeding. Dit wil zeggen:
• Eet minstens 200g groenten en 2 tot 3 stukken fruit per dag.
• Eet voldoende vezels uit volkoren brood, volkoren pasta, bruine rijst, haver, ongesuikerde muesli, groenten, fruit,….
• Beperk de inname van verzadigde vetten zoals in vet vlees, vette vleeswaren, volle zuivelproducten, koekjes, chocolade, zoute snacks, harde margarine, gefrituurde etenswaren,… .
• Vermijd producten met veel cholesterol zoals eidooiers (maximum 2 per week), orgaanvlees (lever, nieren) en schaal- en schelpdieren (garnalen, mosselen,..).
• Zet 2x per week vis op het menu en kies daarbij 1x voor vette vis  (zalm, makreel, haring, sardienen,…).
• Wees matig met zout.
• Drink niet meer dan 2 glazen alcohol per dag.

Stoppen met roken is moeilijk. Daarom is het heel belangrijk dat je dit goed voorbereidt. Bedenk op voorhand wat voor jezelf de voordelen zijn van stoppen.
Denk ook eens na over wat je moeilijk vindt aan stoppen. Zo heb je van tevoren de moeilijke situaties (bijvoorbeeld op café) reeds doordacht. Je komt dan minder snel voor verrassingen te staan tijdens het stoppen.

• Vermijd stress. In zulke situaties, greep je vóór het stoppen met roken waarschijnlijk automatisch naar je sigaret.
• Vermijd alcohol. Alcohol en roken gaan bij een roker vaak samen. Het drinken van alcohol is dan met het roken verbonden geraakt en kan het verlangen naar roken oproepen.
• Zorg dat er geen sigaretten, aanstekers of asbakken meer in huis zijn als je stopt met roken. Anders maak je het jezelf onnodig moeilijk.
• Vermijd ruimtes waar gerookt wordt.
• Leg je stopdatum vast. Geef deze ook door aan je vrienden en familie. Zij kunnen je dan helpen. Ze weten dat je last hebt van het stoppen en hebben er begrip voor als je wat sneller geïrriteerd bent.
• Stop in één keer. Je hebt dan meer kans op succes. Als je een beetje blijft roken, blijft je lichaam gewend aan de nicotine. Je krijgt snel weer zin in een sigaret.
• Light sigaretten zijn ook geen alternatief, want ook in deze zit er uiteraard tabac.

Als je nog maar net gestopt bent, zul je vaak nog zin krijgen om te roken. Zulke momenten duren meestal niet langer dan enkele minuten. Je kunt het vergelijken met een golf: hij komt op, bereikt zijn hoogtepunt en ebt weg. Na verloop van tijd worden de periodes tussen de momenten waarop je zin hebt om te roken steeds groter. De zin in roken neemt dus af. Het komt erop aan die momenten goed door te komen en dit lukt het best door met trucs de aandacht af te leiden.

• Doe iets anders als je trek krijgt in een sigaret. Bel iemand op, maak een wandeling, onderneem iets. Eet een stuk fruit, drink een glas water, zucht een paar maal diep en houd even de adem in, voordat je weer langzaam uitblaast, alsof je inhaleert.
• Concentreer je op een taak die je volledige aandacht vereist.
• Denk vooral niet: "Eentje maakt niet uit" of "Ik heb er wel één verdiend." Probeer die negatieve gedachten te vermijden en stel positieve gedachten in de plaats: "Ik heb het roken niet nodig om in een betere stemming te komen" of " Ik rook nu al zoveel dagen/ weken niet, dat wil ik volhouden."
• Beloon jezelf! Een beloning geeft iets extra positiefs aan het niet-roken. Geef jezelf ook regelmatig een compliment. Je hebt alle reden om heel trots op jezelf te zijn.
• Blijf alert. Een gewaarschuwd mens telt voor twee!
• Leef van dag tot dag. Zeg tegen jezelf: "Vandaag rook ik niet!" Maak je nog geen zorgen over morgen.
• De Tabak Stop Lijn is een gratis telefoonnummer voor informatie en advies over stoppen met roken: 0800 111 00. Surf ook eens naar www.tabakstop.be.

Eet gezond. Enkele algemene regels:

• Zorg voor regelmaat:
• Eet op regelmatige tijdstippen;
• Sla geen maaltijden over;
• Neem 3 hoofdmaaltijden en eventueel twee tot drie tussendoortjes.
• Eet gevarieerd.
• Beperk vette en suikerrijke voeding.
• Eet minstens 200g groenten en 2 tot 3 stukken fruit per dag.
• Eet voldoende vezels uit volkoren brood, volkoren pasta, bruine rijst, haver, ongesuikerde muesli, groenten, fruit,… . Vezels hebben een cholesterolverlangend effect.
• Wees matig met zout.
• Drink niet meer dan 2 glazen alcohol per dag.

Hieronder enkele concrete adviezen

Dranken

• Drink 1,5l tot 2l per dag. Bij voorkeur water.
• Vermijd frisdranken. Deze bevatten erg veel suiker. Teveel suiker leidt tot een verhoging van triglyceriden en zo ook tot een te hoge cholesterol.

Granen en zetmeelhoudende producten

• Eet bij voorkeur volle granen zoals in volkoren brood, volkoren pasta, bruine rijst, haver, ongesuikerde muesli, …
• Vermijd croissants, koffiekoeken, rozijnenbrood, sandwiches,…. Deze bevatten veel vetten en suikers en leveren nagenoeg geen voedingsstoffen.
• Gekookte aardappelen hebben de voorkeur.
• Bereid aardappelpuree enkel met melk, gebruik geen boter of eieren.
• Vermijd vette aardappelbereidingen zoals frieten, kroketten, gratin,…

Groenten en fruit

• Groenten en fruit zijn rijk aan vezels. Eet minstens 200g groenten en twee tot drie stukken fruit per dag.
• Diepvriesgroenten zijn even gezond als verse groenten. Vermijd echter diepvriesgroenten bereid in saus.
• Groenten uit blik zijn een gezond en snel alternatief bij tijdsgebrek. Ze bevatten echter erg veel zout. Gebruik met mate.
• Er bestaan veel verschillende soorten groenten en fruit. Variëren is de boodschap!
• Vermijd fruit op siroop. Blikfruit in eigen sap kan wel.

Vlees, vis en eieren
Kies voor mager vlees, zoals

• gevogelte (zonder vel): kip, kalkoen, struisvogel, wilde eend,....
• kalf, rund.
• puur rundsgehakt.
• paard.
• wild (konijn, haas, hert, ree, everzwijn).
• mager varkensvlees (haasje, mignonette, gebraad),
• mager lamsvlees (bout, filet).
• Magere vleeswaren zoals kippenwit, kalkoenham, ontvette ham, rosbief, filet d’anvers, paardenrookvlees, filet de sax, gebraad.

Vermijd vet vlees zoals:

• vet varkensvlees (spieringkotelet, spek, ribbetjes).
• gehakt (gemengd, varken, gevogelte).
• lamsschouder.
• schapenvlees.
• orgaanvlees (lever, zwezerik, tong).
• kant- en klare vleesgerechten.
• gepaneerde vleessoorten.
• vette vleeswaren (salami, boterhamworst, paté, bereide salades).

Vis is rijk aan onverzadigde vetten. Vette vis is rijk aan omega 3 vetzuren, die een gunstig effect hebben op de cholesterol.

• Eet twee tot drie maal per week vis, waarvan minstens één keer vette vis.
• Mager: kabeljauw, schelvis, wijting tong, zeebaars, pladijs, zeewolf,… .
• Vette vis: haring, zalm, sardienen, ansjovis,... .
• Vermijd gefrituurde of gepaneerde vis.
• Schaal- en schelpdieren (garnalen, krab, mosselen,…) bevatten veel cholesterol. Beperk tot één maal per veertien dagen.

Eet niet meer dan twee eidooiers per week. Dit geldt voor alle bereidingen met eieren, dus ook pannenkoeken, gebak, mayonaise,… Je kunt een omelet ook bereiden met één eidooier en twee of drie eiwitten.

Zuivelproducten

• Kies voor magere of halfvolle melk.
• Vermijd producten met volle melk, verse room, vette kaas of yoghurt.
• Kies voor magere of halfvolle yoghurt of platte kaas.
• Vermijd vette kaassoorten (48+). Magere kaassoorten hebben een vetgehalte van maximaal 30+.
• Vermijd kant- en klare desserten op basis van melk (pudding, ijs, mousses,…).

Vetten
Belangrijker dan de totale vetinname is de kwaliteit van vetten.

• Beperk de inname van verzadigd vet en kies voor voedingsmiddelen die rijk zijn aan onverzadigde vetten (plantaardige olie, vette vis, noten, zaden).
• Verkies een plantaardige olie boven boter of margarine. .
• Er zijn speciale margarines met plantensterolen op de markt. Deze hebben mogelijk een gunstig effect bij personen met een hoge cholesterol omdat ze de opname  van cholesterol ter hoogte van de darm verlagen. Indien je al cholesterolverlagende medicatie gebruikt, bespreek dan het gebruik van dergelijk margarines eerst met je arts.
• Kies zoveel mogelijk voor gezonde bereidingswijzen zoals stomen, koken, grillen, braden,… .
• Vermijd transvetten (koekjes, fastfood, chips, gebak,…).
• Beperk zoveel mogelijk het gebruik van sauzen.

Tussendoortjes

• Eet maximaal twee tot drie tussendoortjes per dag.
• Kies voor caloriearme tussendoortjes zoals vers fruit, mager zuivelproducten, een droge koek, crackers, rijstwafel,… .
• Gebruik zoetstof in plaats van suiker (bijvoorbeeld aspartaam, stevia, tagatesse,… ).

Alcohol:
Drink maximaal twee glazen alcohol per dag.

Lees minder

Lees meer

Lees minder

Lees meer

Lees minder

Lees meer